• =?UTF-8?Q?ATUALITA_LE_COLLECTIF_PROUV=C3=88N=C3=87O_N=E2=80=99EST_PAS_I

    From Barriat@21:1/5 to All on Sat Nov 4 14:10:38 2017
    Contrairement à d’autres régionalistes... Le Collectif Prouvènço n’est pas indépendantiste
    LA CHOURMO DÓU COULEITIÉU



    L’édito Par Jean Pierre Richard

    A lire dans la revue Me Dison Prouvènço N°57 (Octobre 2017)

    Auriéu pouscu croumpa ‘n chut sus lis afaire grèu toucant la Catalougno se fuguèsse pas esta lou Presidènt dóu Couleitiéu Prouvènço. Mai dins noste mouvemen, i’a proun de tèms qu’avèn lou biais de parla de tout sènso proublèmo, e de
    vous baia d’infourmacioun sus ço que toco i regiounalisme, is identita, em’i lengo regiounalo.

    Ramentarai un cop de mai li foundamento dóu Couleitiéu Prouvènço : sian de republican laï, e de regiounalisto. Em’acò, demandan la recouneissènço dóu prouvençau coume lengo de Franço, e voulèn que la lengo nostro fugue emplegado de l’
    escolo meiralo fin qu’à l’universita. Mai sian respetous dis istitucioun de noste païs. Vaqui, en brèu, lou message que voulèn faire passa i jacoubin franchimand que davans ço que se passo en Catalougno, se chalaran d’afourti en parlant
    pounchu e li bouco en quiéu de galino : « Vous voyez ?... nous vous le disions bien !... il faut éradiquer tous les patois… »

    Es-ti necite de ramenta li liame seculàri que ligon Prouvènço e Catalougno ?... Pendènt mai d’un siècle, dins li tèms aliuencha de l’Age Mejan, nòsti dos entita fuguèron beilejado pèr uno memo courouno, e pièi un meme oustau dinasti. Es d’
    acò que n’en tiro l’óurigino coumuno de nòsti dos bandiero. Venènt de tout acò, es dins aquéu siècle XIXen aguènt vist la respelido di naciounalita, qu’atrouvan pièi un episòdi bèn couneigu que n’en tiro. S’agis de la Coupo Santo,
    uno coupo d’argènt escrincelado que sarié estado pourgido i Prouvençau en gramaci de l’acuiènço qu’aquéli faguèron au Catalan Vítour Balaguer (cf MDP N°56) . Aquel escrivan, que faguè tambèn de poulitico, fuguè fourça de s’eisila en
    Prouvènço, s’estènt óupausa au gouvèr de la rèino Isabello II d’Espagno. Obro de l’escultour Guihèn Fulcònis e de l’argentié Jarry, la legèndo afourtis que sarié estado fabricado dóumaci uno souscricioun facho en Catalougno, e
    pourgido óuficialamen i felibre dins uno taulejado que se faguè en Avignoun, lou 30 de juliet 1867. Adounc, i’a 150 an aquesto annado. Es alor que Mistral cantè pèr lou proumié cop sa Cansoun de la Coupo vengu l’inne prouvençau, que soun darrié
    coublet dis « Catalan de liuen o Fraire, coumunien tóutis ensèn ». Despièi, li Catalan e lou catalanisme fuguèron sèmpre vist coume un moudèle e uno referènci pèr li Provençau. Fuguè lou cas dóu tèms de la prouclamacioun de la Segoundo
    Republico espagnolo, en 1931, la Generalitat de Catalunya, supremido en 1714 pèr lou rèi d’Espagno Bourboun Felipe V, estènt alor reviéudado. Em’enca mai au moumen de la guerro civilo espagnolo e de la ditaturo franquisto...

    La Catalougno, prouvinço autounoumo d’Espagno, demando despièi quauque tèms soun independènci. D’ùni que i’a faguèron tout pèr faire pensa en proun de Catalan que s’agissié d’uno justo revendicacioun. Se capito pamens qu’acò vai à
    rebous de l’unita de l’Espagno. Se soun passat s’encapè marca pèr la terriblo pountannado de la ditaturo franquisto, aquelo d’aqui fuguè pièi debaussado dóumaci uno mounarchìo que sachè, ‘mé proun de gàubi, faire de l’Espagno un
    grand païs demoucrati, que retroubè sa plaço dins la grando famiho éuroupenco.

    Alor, de que fau dire raport à tout ço que se passo vuei ? Pèr agué proun d’escàmbi fruchous emé nòstis ami valencian, en particulié l’Institut d’Estudis Valencians, nautre avèn bèn coumprés que la Generalitat de Catalunya noun voulié
    soulamen l’independènci de soun territòri. Amarié tambèn que se i’apoundeguèsson li regioun autounoumo vesino de Valènço e di Balearo, emai tambèn, bessai, lou Roussihoun francés. Es que si baile amarien, ansin, de s’espandi souto escampo
    que i’aurié agu, antan, un « empèri catalan », ço qu’a pas jamai eisita. Emai mai... Car despièi la debuto dóu siècle XXen, es li catalanisto que soun darrié li mouvemen óucitanisto, dins l’escasènço de crea un relarg satelite e tampoun
    que pourrien beileja à soun goust. Es ansin que sarés pas estouna de vèire coume lou biais de faire dis óucitanisto e di catalanisto se sèmblon forço ; entrisme, pressioun poulitico, proupagando demagougico, un passat revist e magnifica pèr li
    besoun de sa causo... Emé, bèn entendu, de dardèno e de mejan pouderous, que sarien enca mai impourtant s’un cop la Catalougno pousquèsse veni independènto... Es pèr acò que nòstis ami Valencian an noste soustèn quouro luchon pèr pas se faire
    manja. Es que li Valencian soun coume nautre ; volon la recouneissènço de sa lengo e de sa grafìo sènso vougué veni independènt raport à l’Espagno, que respèton sa coustitucioun...

    Acò di, sian contro la vióulènci, subre-tout quouro aquelo vèn d’un estat fort e contro de buletin de vote, mume s’aquéli tiron d’un escrutin ilegau. I’a d’àutri draio pèr faire trachi sis idèio : la negouciacioun, la councertacioun, la
    discussion.... Es mestié de faire veni li gènt à sa causo d’un biais leiau. Tout bèu just après lou « chaple de Barcilouno » revendica pèr l’orre Daesh, vèire lis image d’un poudé qu’a que lou bastoun pèr faire plega li gènt, acò ‘
    s uno escorno à la demoucracìo espagnolo. Li proublèmo qu’amenaçon lou mounde soun forço mai grèu que tout acò. Soun liga is « ascla d’Allah » que fan uno guerro terrouristo que nous agarris de-longo. Venèn de lou viéure à Marsiho,
    pecaire, d’un biais ourrible, e avèn lou cor maca quouro pensan en aquéli dos pàuri chato inoucènto que perdeguèron la vido sus lis escalié de la Garo Sant-Carle. Avèn de peno, mai sian tambèn enmalicia. Quouro se prendra-
    ti li bòni resoulucioun contro aqueste terrourisme que rousigo dóu dedins nosto Republico ? Sarié tèms qu’aquéli que nous menon, talamen apetega pèr li reformo, prenguèsson de decisioun radicalo contro aquéli que nous volon de mau. Sarié tèms,
    pièi, que li baile de l’Espagno emai aquéli de la Generalitat de Catalunya s’assetèsson ensèn à l’entour d’uno taulo pèr trouva un pache pacifi entre éli. Sarié catastroufi qu’uno guerro civilo s’acoumencèsse i porto de la Franço.
    L’Espagno es uno demoucracìo éuroupenco e li Catalan soun pas de terrouristo. La poulitico de la man pourgido es meiouro qu’aquelo dóu fusiéu braca sus lis un e lis autre. Dins l’espèr que tout eiçò, lèu, s’apasimara...

    --- SoupGate-Win32 v1.05
    * Origin: fsxNet Usenet Gateway (21:1/5)